Στάθης Καλύβας: Οι Έλληνες οφείλουμε να ανακαλύψουμε ξανά τη χώρα μας
Tweet* Συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαστεργίου...
Κύριε Καλύβα διαβάζοντας το βιβλίο σας θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω με τη φράση «εμβόλιο αισιοδοξίας». Εκφράζετε την άποψη πως η χώρα μας μπορεί «να γίνει σύντομα ένας εξαιρετικά ελκυστικός προορισμός για δημιουργικούς ανθρώπους με υψηλές δεξιότητες». Που εδράζετε την άποψη σας αυτή;
Την εδράζω στο γεγονός πως η χώρα μας προσφέρει την δυνατότητα μιας μοναδικής ποιότητας ζωής που συνδυάζει κάποια γνωστά χαρακτηριστικά, όπως την ομορφιά της, την ποικιλομορφία των τοπίων της, το φως και το κλίμα της, με κάποια άλλα πολύ σημαντικά επίσης, αλλά λιγότερο γνωστά, στοιχεία όπως για παράδειγμα η δημόσια κοινωνικότητα που εκφράζεται με τον αυθορμητισμό και την ευκολία που χαρακτηρίζουν την συμπεριφορά μας στο δημόσιο χώρο. Πάντα με εντυπωσιάζει ο τρόπος που αντιδρούν οι ξένοι φίλοι και συνάδελφοί μου όταν έρχονται για ένα διάστημα στη Ελλάδα: αισθάνονται πάρα πολύ όμορφα, χαλαρώνουν, χαίρονται. Και αυτό δεν είναι κάτι που οφείλεται απλά στην εμπειρία των διακοπών, το παρατηρώ πχ σε καθηγητές που έρχονται για να δουλέψουν και ανακαλύπτουν πως η δουλειά τους επηρεάζεται θετικά από την εμπειρία ανταλλαγών που έχουν.
Γράφετε επίσης πως «το μέλλον της Ελλάδας βρίσκεται στην παραγωγή ευτυχίας». Θα θέλατε να μου το εξηγήσετε;
Έχει πλέον αρχίσει να γίνεται ευρύτερα κατανοητό πως η συνεχής και ολοένα μεγαλύτερη κατανάλωση είναι τελικά αδιέξοδη. Από την στιγμή που εξασφαλίσει κανείς ένα καλό βασικό επίπεδο διαβίωσης, μπορεί να γίνει ευτυχέστερος μόνο μέσω διαφορετικών εμπειριών, με κύριο στοιχείο εδώ την έμφαση στις ανθρώπινες σχέσεις και όχι στην συσσώρευση υλικών αγαθών. Υπάρχει σωρεία μελετών που δείχνει πως η κατάθλιψη τροφοδοτείται κυρίως από την μοναξιά και την κακή ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Στον τομέα αυτό, λοιπόν, έχουμε ένα μεγάλο πλεονέκτημα, την δυνατότητα να δημιουργούμε τις συνθήκες για πιο αυθόρμητες ανθρώπινες επαφές και αυτό επιτρέπει στους ανθρώπους να πλησιάζουν κοντύτερα στην αίσθηση της ευτυχίας.
«Παραγωγός ευτυχίας» για όλους όσοι επιλέξουν να έρθουν και να εγκατασταθούν εδώ, χωρίς όμως να έχει γίνει πρωτίστως «παραγωγός ευτυχίας» για τους ίδιους τους Έλληνες; Το ρωτάω γιατί αν κάποιος κάνει μια αντιπαραβολή των όσων γράφετε με τα όσα ζούμε σε μια χώρα η οποία «κατεβάζει ρολά» στην πρώτη κακοκαιρία, ακούγεται κάπως αντιφατικό…
Έχω την αίσθηση πως στην χώρα μας κυριαρχεί ένας διάχυτος «μιζεραμπιλισμός» που αναπαράγεται από συνήθεια και ρουτίνα και που παραβλέπει πολύ σημαντικά στοιχεία της καθημερινότητας μας. Αυτό σημαίνει πως πρέπει και εμείς να ξανα-ανακαλύψουμε την χώρα μας και να εκτιμήσουμε την μοναδική ποιότητα ζωής που προσφέρει απλόχερα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν μπορούμε να βελτιώσουμε τις (πολλές) πτυχές της ελληνικής καθημερινότητας που δυσλειτουργούν. Αλλά αυτό σίγουρα δεν θα το καταφέρουμε με την μόνιμη γκρίνια και κακομοιριά που κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο.
Υπάρχουν αρκετά σημεία στο βιβλίο σας που με οδηγούν στο συμπέρασμα πως τελικά υπάρχει περίπτωση ένας λαός να αποδομήσει τους «βολικούς μύθους» της ύπαρξης του και να συνεχίσει να νιώθει αισιόδοξος και γεμάτος αυτοπεποίθηση. Ποιοι θεωρείτε εσείς πως είναι αυτοί οι «βολικοί εθνικοί μας μύθοι» και πώς, αλήθεια, μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο;
Δεν υποστηρίζω πως η αποδόμηση των μύθων πρέπει να είναι ο πρωταρχικός ή ο κεντρικός μας στόχος. Αυτό που ισχυρίζομαι αντίθετα είναι πως πρέπει να αφηγηθούμε την ιστορία μας στους εαυτούς μας με νέους όρους που να ανταποκρίνονται τόσο στην πρόοδο της ιστορικής έρευνας όσο και στις προκλήσεις της εποχής μας. Στην πορεία αυτόματα θα αφήσουμε στην άκρη κάποιους μύθους που παλαιότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο αλλά πλέον δεν έχουν την δύναμη που είχαν. Δηλαδή, δεν χρειάζεται να προωθούμε την αποδόμηση για την αποδόμηση. Αν το πράξουμε, θα διαπιστώσουμε πως μπορούμε να προσεγγίσουμε το παρελθόν μας με πολύ πιο απλό και ουσιαστικό τρόπο
Είναι αυτό μια ευκαιρία που μας προσφέρουν τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση; Ποιος θα ήταν ο καλύτερο τρόπος για να γιορτάσουμε, ως Έλληνες, αυτή την ιστορική επέτειο;
Θα ήταν αν δεν μας είχε προλάβει ο κορωνοϊός. Αλλά ευελπιστώ πως με το restart που θα σημάνει το τέλος της πανδημίας, θα ανοίξει και η συζήτηση για την επέτειο. Και θεωρώ πως ο καλύτερος τρόπος να γιορτάσουμε μια τέτοια επέτειο είναι απλά να ξαναδούμε το παρελθόν μας με μια διαφορετική, νέα ματιά.
Τι πιστεύετε πως θα αφήσει πίσω της η πανδημία του κορωνοϊού; Αυτό αποτελεί μια ακόμη πρόκληση για την Ελλάδα;
Σίγουρα θα αφήσει μια πικρή ανάμνηση της χαμένης μας κοινωνικότητας. Και, όπως γράφω στο βιβλίο, θα εγκαινιάσει μια περίοδο όπου η χώρα μας θα αρχίσει να υποδέχεται ανθρώπους που επιλέγουν συνειδητά να ζήσουν εδώ.
Κύριε Καλύβα τόσο στο πρόσφατο βιβλίο σας, όσο και στο προηγούμενο, προκύπτει πως είστε από τους ανθρώπους και τους επιστήμονες που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Προσπαθείτε, δε, όλο αυτό να το τεκμηριώσετε ιστορικά. Πώς πιστεύετε τελικά πως θα είναι η Ελλάδα σε δέκα χρόνια από τώρα;
Δεν είμαι βέβαια προφήτης και αν μας δίδαξε κάτι ο χρόνος που πέρασε αυτό είναι πως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον! Αλλά αν υποθέσουμε πως θα καταφέρουμε να απορροφήσουμε τα μεγάλα σοκ που είναι αναπόφευκτα, με τον ίδιο τρόπο που απορροφούμε το σοκ του κορωνοϊού, τότε πιστεύω πως η επόμενη δεκαετία θα είναι μια εποχή μεγάλης ανάκαμψης για την χώρα.
www.larissapress.gr